İnsanın hayır ve şer istidadı her ikisini de barındırır. Ancak bu iki istidadın birinin üstün gelmesi, terbiyenin bir sonucudur. Emmâre sıfatlarına sahip bir kişinin hiçbir şekilde salaha yönelik bir istidadı olmasaydı, bu durumdan kurtulması imkansız olurdu.

Emmâre sıfatları, ahlaki vicdanın tamamen iptal edilmesine yetmez. Ahlaki vicdan, en kötü kötülüklerin içinde bile nefsine karşı galip gelecek güce sahiptir. En kötü bir kişinin bile pişman olduğu ve kendi kendine nefret ettiği anlar olabilir ki bu, ahlaki vicdanın geçici bir üstünlüğüdür. Ahlaki vicdan terimi, eski mutasavvıflar tarafından kullanılmamış olabilir ancak biz, bu terimi uygun buluyoruz çünkü "ruh" kelimesi çeşitli anlamlara gelebilir ve aslında nefis ve ruh aynı anlama gelir, bu yüzden kötülüğü fark eden ve iyilik yapan vicdanı ahlaki vicdan olarak adlandırmak çok daha uygun olur.

Ahlaki vicdanın ayırt edici özellikleri ve keşfedenleri şunlardır: Adalet, incizâb, iyilik, yücelik, hakka itiraf. Bir kişinin ahlaki vicdanını geliştirmeye sevk eden şey, emmâre sıfatlarına sahip bir kişinin eksikliklerini kabul etmesidir.

Ahlaki vicdan hakkında iki fikir vardır. Bazılarına göre ahlaki vicdan, asla Hak'tan sapmaz ve aldanmaz. Asla kötülüğe iyi, iyiliğe kötü demez. Bu konuda ne yapılırsa yapılsın, ahlaki vicdanı yok etmek mümkün değildir. İnsanın anlayışının temelinde oturan bir hakimdir ve kötü davranışlarını daima faillerine yansıtır.

Diğerleri için ahlaki vicdan da eğitime bağlı olarak değişir. Temelde iyilik ve kötülüğü ayırt edemez. İnsanlık tarihinde birçok kötülük görmekteyiz ki bunları yapanlar, hepsini iyilik adına yaptıklarına inanmış ve övülmüşlerdir. Örneğin bazı putlara insan kurban etmek gibi. Bunları yapanlar büyük bir iyilik yapmış olduklarını düşünüyorlardı ve ahlaki vicdanları bu eylemleri tamamen onaylıyordu.

İnsan vicdanının aldanmadığı yön, iyilik ve kötülüğün ayrı şeyler olduğuna ve iyiliğin var olduğuna olan inançtır. İşte vicdanın aldanmadığı nokta budur. Ancak iyilik ve kötülük hakkındaki algısı aldanabilir. Din, ahlak, yaşam bu yanılgı nedeniyle gereklidir. İnsanlar, bu konuda yanılgıya düşme tehlikesi olmasaydı, vicdanlarının sesinden başka emir ve rehberliğe ihtiyaç duymazlardı.